Het begon allemaal in Castricum, waar de overbuurvrouw van Joris Abbes en Ingwar Perton een kale buitenmuur had. Of de heren de muur misschien even in een kleurtje wilden sauzen? Maar mochten ze er een leuk creatief idee bij hebben, dan was dat ook prima. Uiteindelijk werd het een patchwork-achtige muur met een schaakbord. De zwarte en witte vakken vulden ze met portretten en andere afbeeldingen, zoals beeltenissen van mensen uit de straat, een haai die uit een zwembad sprong, een waterval met een vrouwengezicht en een pooltafel. En met een buurtfeest aan een lange tafel werd het kunstwerk officieel geopend.
Tijdens het werken aan de muur hadden diverse vrienden meegewerkt . Daardoor ontdekten ze dat ze allemaal iets met graffiti en/of schilderen deden. Niet lang daarna werden ze gevraagd om tijdens een feest in een kroeg ook een muur te spuiten en via via kwamen meer opdrachten als vanzelf binnen. Enthousiast als ze waren, namen ze al die klussen aan en met elkaar gingen ze aan de slag. In de keuken aan de Overtoom in Castricum werd een naam voor die collectieve samenwerking bedacht: Spatzuiver. Dat was elf jaar geleden. Volgens Menno zouden ze met die naam na tien jaar nog steeds blij zijn en daarin heeft hij gelijk gekregen.
Verf als lijm
Joris, Thijs, Koen, Ingwar, Menno en Marcel groeiden op in de regio: Uitgeest, Castricum, Heemskerk. Behalve Joris hadden ze allemaal een grafische achtergrond aan het Grafisch Lyceum. En allemaal waren ze individueel van elkaar begonnen met hun creatieve uitingen. De verf bleek de lijm van het collectief waarvan vriendschap - die al stamde uit hun middelbare schoolperiode - de basis vormt. Eerst in hun vrije tijd, maar daarna dus ook professioneel.
Ingwar: ‘Toch zijn we geen bedrijf, maar een collectief. Ieder van ons werkt ook voor zichzelf en heeft dus ook zijn eigen werk. Maar samen met elkaar zijn we Spatzuiver. Bedrijfsmatig vormt dat geen probleem. Een van ons neemt een verzoek voor een klus aan en doet de financiën en na de uitvoering factureren we aan elkaar.’
Met vrienden geld verdienen gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot. Joris: ‘Natuurlijk hebben we in het begin ook best wel strijd gehad. Daarom hadden we iedere dinsdagavond vergaderavond. Eerst kwam “de zeiklijst” op tafel en dan ging het er pittig aan toe. Maar juist dat heeft onze vriendschap en samenwerking verbeterd en versterkt. We eindigden ook bijna altijd dansend op de tafel.
Het sociale aspect is in ons collectief minstens zo belangrijk als het zakelijke. Onze gesprekken gaan dus net zo lang door tot er op tafel ligt wat gezegd moet worden. Of dat nu lachend of jankend is. Je wordt hier niet gespaard. Dat zorgt er wel voor dat er geen onderlinge frustraties zijn, maar dat er saamhorigheid is. Met heel veel feest en gezelligheid.’
Op je bek gaan
'Vanzelfsprekend zijn we allemaal letterlijk en figuurlijk enorm vaak op onze bek gegaan,’ biecht Ingwar op. ‘Ieder van ons heeft wel zoveel tegenslagen gehad in het leven, dat we alleen maar moeten lachen als iets in één keer goed gaat.'
'Ja,’ vult Joris aan. ‘We zijn heel comfortabel in dingen die niet gelijk goed gaan. We zijn er na de basisschool allemaal wel op de een of andere manier uitgetrapt. We deden niet mee op de weg die anderen volgen.’
'Toch hebben we er altijd in geloofd,’ vertelt Ingwar. ‘Al op de middelbare school droomden we erover om samen met alle leuke mensen die we kenden in een verzamelgebouw met vrienden te werken. Geweldig om te zien dat dat is gelukt. Bij de eerste vergadering van de Broedmachine, waar ons atelier is, hadden we meteen 't het gevoel: Ja, dit is het!
Wij zijn het levende bewijs dat je je vak kunt maken van dat wat je het leukst vindt om te doen. Dat zeggen we ook als we lesgeven op scholen. Dan vertellen we dat het ons ook nooit is geleerd, maar dat motivatie en discipline de weg er naartoe is, en dat je heel veel uren moet maken. Je moet durven en doen. Los van onze aanleg en oefening hebben we gelukkig ook een goed netwerk om ons heen. En omgeven we ons ook met mensen die beter zijn en waarvan we kunnen leren. Het zijn allemaal factoren die het mogelijk maken om exponentieel te groeien. Want als je niet actief naar buiten treedt en te trots of verlegen bent om je werk te laten zien, dan gaat dat je niet lukken.’
'Eigenlijk zijn we allemaal besmet met een virale infectie van leuke dingen,’ grapt Joris. ‘Maar we zijn allemaal wel ‘iets’ rustiger geworden,’ bekent Joris. ‘Tijdens de coronatijd liepen we echt over. Iedereen wilde zijn toko verbouwen en we hadden zoveel werk aangenomen dat we er bijna overspannen van werden. Goed om dat ook een keer gevoeld te hebben als contrast met de periodes dat we geen cent te makken hadden. En ook om te zien dat vrije tijd net zo belangrijk is als je huur kunnen betalen.’
Tot slot
Twee projecten die Spatzuiver nog op het verlanglijstje heeft staan:
- Het viaduct van spoorsingel van Laan der Nederlanden naar Broekpolder.
- Een samenwerkingsproject met de kids die ooit een workshop bij ons hebben gevolgd.
