Alles van waarde is gratis
Hij roept het wel vaker: als je graag naar feestjes gaat, moet je af en toe ook zelf een feestje geven. Goede feestjes graag. Jos Vervoort, sinds 2010 voorzitter (zelf noemt hij zich liever coördinator/loopjongen) van Kunst Exposities Kerkplein (KEK), geeft er met zijn maten meteen maar acht per jaar. Op de bovenverdieping van het Beverwijkse Kennemer Theater verrassen zij de bezoeker met veelal spraakmakende kunstexposities. Gratis toegankelijk zoals, volgens Jos, de mooiste dingen in het leven gratis zijn.
Een mens leeft niet van brood alleen, zo ondervonden we eens te meer tijdens de lockdowns. Niet alleen de maag, ook de geest moet gevuld om overend te blijven. Jos spreekt liever van het ‘vullen van de ruimte tussen de woningen in een stad.’ Hij haalt z’n neus op voor de vraag of een stad zonder kunst en cultuur kan. ‘Mu’, zegt hij dan ook, het Japanse woord voor ‘vraag die niet te beantwoorden is’, ofwel een onjuiste vraag. ‘Natuurlijk kan een stad zonder kunst, maar je moet je wel afvragen of je zo’n stad wilt zijn. Wil je je bewoners alleen maar tegen de regen beschermen of geef je hen ook de mogelijkheid om een beetje na te denken, iets te voelen en zich te ontwikkelen?’
‘Hoe je ook wendt of keert, kunst is er gewoon. Al eeuwenlang heeft de mens de drang zich te uiten. Dat is ook nodig en bovendien niet te stuiten. Wij vinden het leuk om dat wat de moeite waard is met inspiratie neer te zetten. Want iemand moet het doen. En niets doen, is niets hebben.’
Onrust
Acht keer per jaar halen de KEK-leden alles uit de kast voor een bijzondere tentoonstelling. Kunstenaars uit de regio selecteren, thema’s bedenken, transport en verzekeringen regelen, exporuimte inrichten, een opening organiseren, persberichten maken, social media bestoken, de website bijhouden, posters verspreiden, en na zes weken de boel weer opruimen. En dat maal acht. Alsof dat niet genoeg is, pakt de stichting eenmaal per jaar uit met een live-event waarmee het proces en kunstenaars zelf zichtbaar worden gemaakt. ‘Jaha, zegt Jos, ‘ik heb ze gewaarschuwd toen ze me voor het voorzitterschap vroegen: met mij haal je een hoop onrust in huis!’
Deze ‘associatieve denker’ werd als kind op vakantie al iedere kerk en elk paleis in gesleept. Met de katholieke symboliek had-ie niet zo veel. Totdat hij op z’n zeventiende een museum voor moderne kunst binnenliep en zijn hart werd geraakt. Toen kreeg de vroeger en passant opgedane kennis over kunst opeens betekenis. Maar kunst duiden? Voor Vervoort het niet zo nodig. ‘Een verregaande analyse over waarom het schilderij Guernica van Picasso zo indrukwekkend is? Totaal overbodig. Kunst is zichzelf en hoeft zich niet te bewijzen. Het raakt je of niet. Ik zeg altijd: kunst maakt dat wat zonder waarde is, heel waardevol. Het gaat mij om de ervaring, niet om de reden waarom.’
Jos prijst zich gelukkig dat de exposities straks weer te bezichtigen zijn. Hoeveel (vrijwilligers)uren de organisatie ook vergt, in de coronatijd miste hij het enorm. ‘We hebben een hartstikke leuke groep mensen, elk met z’n eigen voorkeur. De ideeën buitelen over elkaar heen als we vergaderen. Ideeën, ook gratis hè! Nou ja, vergaderen, we eten vaak lekker met elkaar, of pakken een biertje ergens. Het is de dynamiek en het zijn de sociale verhoudingen die je met dit werk tegenkomt dat maakt dat ik dit al elf jaar doe. We kunnen niet wachten tot we weer los mogen.’
